19 Adar 5784 | 28 maart 2024
Artikelen
Jodendom in praktijk     Hasjkafa     Feest- en Gedenkdagen     Samenleving     Geschiedenis     Antisemitisme     Israël     Media     Publicisten     
Engelen en demonen vanuit een Joods oogpunt (Malachiem wesjediem)
Publicatiedatum: woensdag 06 oktober 2004 Auteur: Redactie | 14.597 keer gelezen
Engelen en demonen, Redactie »

Zoals engelen belangrijk zijn binnen diverse religies, hebben engelen ook een belangrijke plaats binnen het Jodendom.

Het woord engel is in het Hebreeuws mal´âch, wat boodschapper betekent. Wanneer in de Bijbel het woord boodschapper wordt gebruikt, betekent het niet dat er altijd sprake is van een engel. Mosje werd ook boodschapper genoemd.

In dit artikel gaan wij engelen vanuit een Joods perspectief bespreken. Er bestaan zoveel verschillende tradities omtrent engelen binnen het Jodendom, dat wij uitsluitend de meeste voorkomende visies kort zullen bespreken.

Het Jodendom kent diverse engelen op willekeurige volgorde:

  • De Wachters, de Hogere engelen die nooit slapen, Iriniem
  • Engel des Heren; mal'ach JHV-H, is misschien wel of misschien niet de manifestatie van G'd.
  • Engelen des doods; mal'achiem hamavet
  • Vernietigende engelen (Misjlei/Spreuken 16): memitim; mal'achiem hamasjiet; mal'achiem chabbalah
  • Aartsengelen;
  • De machtigen, Cherubiem, waar G'd op rijdt.
  • De vurigen, Serafiem, de engelen met hun zes vleugels
  • Levende, heilige Schepselen, Chajjot, te lezen in Jechezk'el/Ezechiël 1:5 e.v.
  • Wielen, Ofaniem
  • Areliem of Erelien (betekenis o­nbekend). Zij vallen o­nder engelen die net als bijvoorbeeld de Ofaniem zich om de troon van G'd bevinden.
  • Prinsen, Sariem
  • Etc.

Engelen zijn in ontelbare getallen geschapen. Volgens Bereesjiet Rabba III en Pirke Rabbi Eliezer 4 zijn engelen op de tweede dag geschapen. Dit wordt gebaseerd op Tehilliem/Psalmen 104:4 Hij maakt de winden tot zijn boden, laaiend vuur tot zijn dienaren.

Andere tradities leren dat zij samen met de andere gevleugelde wezens (denk aan bijvoorbeeld vogels) geschapen zijn. Weer een andere theorie handhaaft de pre-existentiële theorie. M.a.w. er bestonden al engelen voor de schepping van de wereld.

Rabbi Maimonides, RaMBaM, was van mening dat er twee type engelen bestaan:

  1. de eeuwige engelen
  2. de kortstondige engelen. Deze groep stappen in en uit het bestaan.

RaMBaM had ook een overzicht gemaakt van engelen in 10 rangen:

  1. Chajjot
  2. Ofaniem
  3. ‘èr'aliem van èri'èlim uit Jesjajahoe 33:7
  4. Chasjmalliem, in Jechezk'el/Ezechiël 1:4 uitgelegd als chajjot. Soms zijn zij stil (chasj), wanneer het Woord van de Eeuwige emaneert en soms spreken (mallel) zij wanneer Hij ophoudt met spreken.
  5. Serafiem
  6. Mal'achiem, "engelen"
  7. Elohiem of ‘G'ddelijke wezens"
  8. Bnej hâelohiem, "zonen van G'd"
  9. Cherobiem, als "bloeiende jeugd"
  10. Isjiem, als "mensgelijke" (mannen) wezens.

Volgens het Jodendom heb je de hogere, de "exercitus" en "strateia", en de lagere engelen, de "galearii". Er zou veel strijd tussen deze twee groepen geweest zijn. De hogere engelen waren de engelen die lid zijn van het Hemelse hof en de lagere engelen waren engelen zoals de aartsengelen. Echter met de schepping van de mensheid, is er vrede gekomen tussen deze twee groepen engelen.

Het wezen van een engel is vuur. Engelen handhaven zich daarom in het vuur. Hun stemgeluid zijn normaliter niet te verdragen. De omvang van een engel varieert van klein tot kosmisch. Alle engelen zouden volgens de Joodse traditie vleugelen hebben. Engelen zijn geducht, hoogst intelligent wat voor o­ns o­nhaalbaar is, zijn doordrenkt met een enorme wijsheid en fysieke kracht. Zij zijn heilig, maar niet o­nfeilbaar, zij hebben o­nderlinge strijd, maar G'd schenkt vrede tussen hen. Wanneer zij niet in de Naam van G'd straffen, zijn zij in voordeel van de mens. Echter staan zij als rang onder de rechtvaardige (!) mensen.

Engelen verschijnen dikwijls in menselijke gedaante, waardoor mensen vaak in de eerste instantie niet door hebben met engelen te maken te hebben. Zij redden mensen uit vuur, verdwijnen zelf in het vuur, geven opdrachten in de Naam van G'd of brengen in Datzelfde Naam een boodschap. Ondanks zij - volgens sommige theorieën - in staat zijn seksualiteit te hebben met vrouwen en hemelse brood eten, hebben engelen geen vleselijk lichaam en zijn niet gelimiteerd aan tijd en ruimte. Hier enkele voorbeelden hoe engelen zich manifesteren:

..en zag de engel des Heren staan tussen hemel en aarde, met in zijn hand het getrokken zwaard, uitgestrekt over Jeruzalem... zijn lichaam was als turkoois, zijn gelaat schitterde gelijk de bliksem, zijn ogen waren als vurige fakkels, zijn armen en voeten glanzend van gepolijst koper, en het geluid van zijn woorden als het gedruis van een menigte  Divrei hajamiem alef/ 1 Kronieken 21:16; Danijêl/Daniel 10:5-6.

Engelen zijn vaak leraren van rabbijnen en daarom worden zij siechot mal'achai hasjarot, gesprekken met dienende engelen (of in het engels ‘Whisper of angels'), genoemd. Rabbi Jehoeda, die Mondelinge Leer, de Misjna, opgeschreven heeft, raadt de Joden af in nood de engel Micha´ee of Gavri´el (resp. Michael en Gabriel) aan te roepen. Hij leert dat wij G'd, de Allerhoogste, moeten aanroepen. De reden is helder. Engelen o­ntlenen hun krachten en machten van G'd. Zelf kunnen zij niets. Engelen worden als het ware geprogrammeerd en hebben dus geen eigen wil zoals wij mensen dat wel hebben. Wat tegenstrijdig is, is dat engelen wel een eigen innerlijke hebben.

Zij hebben een duidelijke begrensde taak die zij tot uitvoer dienen te brengen. Voorbeeld: De mal'ach hamavet (engel des doods) beslist niet over leven dood. Alleen G'd doet en kan dat. Vandaar dat de christelijke visie dat satan een tegenstander een o­nJoods begrip is. In feite is dit een beperking die de christenen op G'd leggen door satan praktisch gelijk aan Hem te stellen. Wanneer zij o­ngelijke partijen zouden zijn, zou satan nooit tegenstander van G'd genoemd kunnen worden. De begrensde satan is een ongelijkwaardige partij voor de onbegrensde G'd.

Een engel kan geen twee opdrachten vervullen of met een andere engel dezelfde missie hebben. Mocht een engel meerdere opdrachten krijgen, zal hij zichzelf opsplitsen in meerdere wezens om deze opdrachten goed te voleinden. Een mooi voorbeeld van zo'n samenspel kunnen wij lezen in Danijêl 10. Een andere vraag reist op: de drie mannen die Awraham bezochten (volgens sommige Joodse tradities zouden zij als of gedaan hebben toen zij aten van Awrahams tafel), waarvan twee de opdracht kregen S'dom te verwoesten, hoe zit dat? De traditie zegt: ‘Er is geleerd dat een engel niet twee taken uitvoert en twee engelen niet samen een taak, en toch staat er dat twee engelen naar S'dom kwamen. In feite is het zo: Micha´ee deed de aankondiging bij Awraham en vertrok; Gavri´el werd gestuurd om S'dom te verwoesten en Refaël om Lot te redden.

In uitzondering is de engel die zowel een vernietigende als genezende opdracht krijgt.

Engelen voeren ook tegengestelde opdrachten uit. De Talmoed spreekt men van de jeetser hatóv en de jeetser hara, de twee strijdende geesten (de goede neiging en de kwade neiging) in o­nze ziel. Kliepat Noga. De plek waar goed en kwaad wordt gevoeld. Goed en kwaad zijn twee o­nverenigbare tegenstellingen. Alleen in de materiele wereld kunnen deze twee tegenstrijdige objecten aan één "iets" hechten: bijvoorbeeld het menselijk lichaam. Bij engelen is dat o­nmogelijk, vandaar dat het Jodendom van mening is dat juist om hun spirituele gesteldheid zij geen goed en kwaad in hen kan laten bestaan. Engelen zijn dus op de voorhand niet goed en niet kwaad.

In het Jodendom spelen de engelen een grote rol in de Mystieke en Apocriefe tradities. In Danijêl leren wij dat engelen een sterke hiërarchie kennen en dat ieder land zijn eigen Sar (Prins) aangewezen heeft, waar duidelijk is dat iedere Sar een afgebakende gebied o­nder zich heeft, zoals Micha'ee de Prins, dus Sar, van Israël is.

496,000 tienduizendtallen engelen prijzen G'd van de ene zonsopgang tot de volgende zonsopgang. Dus dit proces gaat altijd maar door. Toch is er, naast dat engelen anders geschapen zijn dan wij, een groot verschil tussen mensen en engelen. De waardigheid van een vrome is bijvoorbeeld groter dan die van een engel. Engelen prijzen, zoals wij al aangaven, dag en nacht de Eeuwige, maar wanneer Israël G'd prijst, moeten zij stil zijn.

Iedere engel schijnt een plaat op zijn borst te dragen met zijn naam erop die gecombineerd is met de Naam van G'd. Dit is gebaseerd op: ja ook van weerspannigen; om daar te wonen, o Here God. Tehilliem 68:18. Engelen roepen als er wat is Micha'ee, Gavri'el en Rafa'el aan. Deze drie engelen o­ntvangen hun naam in overeenstemming met hun bericht. Echter kunnen zij hun naam niet geven, omdat een engel niet in staat is twee berichten uit te voeren of twee engelen kunnen niet samen één bericht uitvoeren. 

Tot slot:
In het Jodendom bestaat nog een theorie wat een engel is. Een engel zou ook een beeld van intellecte en lichaamloze energie zijn die een opdracht heeft. Zij verschijnen op diverse manier: natuurkrachten, "mannen", enz. Waar komt die energie vandaan? Samen hebben engelen een gemeenschappelijk fysiek punt, de Ewen sjetija. Dit is een funderingssteen in het heelal. Het boek Genesis wordt Bereesjiet genoemd; in den beginne... We kunnen hier ook bârâ sjiet van maken: G'd schiep de funderingssteen.

De Talmoed leert o­ns dat alle dingen op aarde een prototype is van dingen boven. We draaien dit om met de vraagstelling: zal er hier op aarde een prototype van deze funderingssteen staan? Ja. De steen van de Tempel heette ook ‘ewen sjetija'. Deze stond in Jeruzalem. Hierdoor mogen wij concluderen dat veel geestelijke concepten in Jeruzalem samenkomen. Het Jodendom verklaart hiermee de moeilijkste vraagstuk van de hedendaagse politiek: Israëlieten en de Palestijnen.

Uit de ewen sjetija zou Adam geschapen zijn, wat gelijk de Joodse verklaring is toen G'd zeide: "laten WIJ mensen maken", wat een verwijzing is naar al die spirituele krachten. Vandaar dat de Talmoed spreekt over de mens als microkosmos, de Microprosopus; het kleine Gelaat.

Pagina index:
Copyright © 2004 Jodendom Online
 
 
Contact Zoeken Noachieden Online Beheer
 
Copyright © 2024 Jodendom Online. Alle rechten voorbehouden.