'Aseret Hadibrot/De Tien Woorden
Mosje herhaalt hier de Tien Woorden (Sjmot 20:1-14), alleen zit hier kleine verschillen. Maharal legt uit dat de reden van de verschillen merendeels vanuit de aard vanuit Dewariem is geschreven te concluderen is. Hiermee legt hij in wezen uit dat de Tien Woorden in Dewariem opgevat dient te moeten worden zoals Mosje het Verbond heeft ontvangen, zelf begrepen en in zijn eigen woorden kenbaar heeft gemaakt zoals het voor de mensen goed te begrijpen is.
Er is nog een terughaling naar Parasja Jitro. In 5:12 lezen wij sjamor... bewaak de Sjabbat. In de eerste Tien Woorden van parasja Jitro, wat wij inhoudelijk volgend jaar zullen bespreken - lezen wij zachar...herinner... de Sjabbat (Sjmot 20:8). Onze geleerden leren ons dat er een verschil is tussen herinner en bewaak is. Zij leren ons ook dat Hasjem in Sjmor zei dat wij de Sjabbes zowel bewaken áls herinneren moeten. RaMBaN merkt bij Sjomt 20:8 op dat zachor - herinner - in zowel de eerste als de tweede Loeach (stenen tafel) was geschreven en dat Mosje hier uitlegt dat de negatieve gebod van bewaken van de Sjabbes in Hasjems uiting van Sjmot was inbegrepen. De RaMBaN voegt hier aan toe dat Hasjem het gebod van de Sjabbes uitte en dat Mosje zachar hoorde en het volk sjamor. Op het hoogste spirituele niveau die Mosje haalde, waar de heiligheid van de sjabbes onzagwekkend is, een totaal positieve fenomeen is. Degene die de volledige betekenis van de Sjabbes kent, zal de sjabbes ook niet overtreden. Maw de positieve herinnering aan de Sjabbes bevat vanuit het fenomeen zelf de onmogelijkheid om deze te overtreden, zoals de een de ander zo lief heeft ook niet gewaarschuwd hoeft te worden de ander niet pijn te doen. Dat is was het gebod wat Mosje "hoorde". Het volk die op een spiritueel niveau lager waren, hadden heen grip op de verheven natuur van de Sjabbes. Zij moesten "horen" het was verboden de sjabbes te overtreden omdat het een heilige dag is. Hierdoor "hoorde" zij de negatieve gebod bewaak (R'Gedaliah Schorr).
...welo...welo...en...niet...en...niet... (vs. 5:18). Mosje benadrukt dat overtreding van deze vijf geboden die met intermenselijk verkeer te maken heeft evenzeer verkeerd is. Of het nu om iemand leven, huwelijk, bezit, geluk of eer gaat. Zelfs het verlangen alleen al om verkeerd te doen naar je naasten zoals hierboven beschreven is al verkeerd. De Tora vergelijkt al deze daden en gedachten. Dus niet alleen het verbod op de criminele daad, maar ook de criminele gedachten - zoals jaloers zijn op andermans bezit - is volgens R'Hirsch moet als een omheining om het verbod staan, als bescherming tegen de daad. Want er staat daarnaast geschreven welo tachmod... welo tit'aweh... jij zal niet begeren... je zal niet verlangen..., want het verbod op begeren is het verbod op de actie verkeerd te doen. Het verbod op het verlangen is het verbod om het alleen al in jouw hoofd te halen. Laat staan alleen al fantaseren om bijvoorbeeld een plot tegen iemand op te zetten.
|