Rationele voorbereiding voor de ontmoeting met Esav
Om in Eretz Jisrael naar zijn ouders te kunnen, moest Ja’aqov volgens de RaMBaN door het leefgebied van ‘Esav heen: Edom. Volgens de Midrasj nam Ja’aqov een omweg naar zijn ouders om Edom te vermijden. Ja’aqov ging niet op zijn eigen rechtvaardigheid af, maar bereidde zich zorgvuldig voor de confrontatie met zijn broer. Deze voorbereiding was een voorbeeld voor de Joden in de perioden dat de Joden onder ‘Esavs nakomelingen worstelden:

1. gebed

2. geschenken om de tegenstander te kalmeren

3. strijd

Volgens Bereesjiet Rabba 78:15 studeerden de rabbijnen ten tijden van de Talmoed deze hoofdstuk wanneer zij met de Romeinen moesten praten omtrent de onderdrukkende decreten tegen de Joden, dan bestudeerden zij altijd dit hoofdstuk. R’Yannai verzuimde dit ooit en zijn trip was een regelrechte mislukking. Wanneer mannen van deze kaliber het bestuderen voor leiding, zien zij in de teksten berichten en nuances dat hen helpt.

32:4 wajisjlach ja’aqov mala’chiem… nu zond Ja’aqov engelen voor zich uit… doorgaans wordt het vertaald met boden. Mala’chiem zijn menselijke bodes of engelen. Volgens Rasji waren in dit geval sprake van engelen. In het verlengde van de eerste drie verzen van 32 is dat een logische redenering. Ja’aqov zond hen om ‘Esav – die een indrukwekkende leger bezat – te imponeren. Dit leert ons dat rechtvaardigen groter zijn dan engelen. Ja’aqov had volgens Tachoema door zijn rechtvaardigheid het recht engelen op te dragen te doen wat hij vraagt. De reden is dat sommige mensen groter zijn dan engelen, omdat engelen een bepaalde heilige status hebben die onveranderlijk is sinds hun schepping. Deze status behouden zij voor altijd. Mensen daarentegen kunnen door innerlijke groei constant doorgroeien en daardoor groter worden dan engelen.

vers 5 ĝertie betekent eigenlijk “ik ben een vreemdeling”. Ĝertie komt van ĝer, vreemdeling. Hiermee wilde hij ‘Esav duidelijk maken dat hij – ondanks hij zijn vaders zegen had ontvangen (27:29 ”wees heer over je broer”) een vreemdeling is gebleven (i het huis van Lavan) en dus hoefde ‘Esav hem niet te haten. De numerieke waarde van ĝertie is 613. Bij de slechte Lavan heb ik me opgehouden en de 613 mitswot in acht genomen en ik heb hem niet iets kwaads geleerd door zijn slechte handelen.

Ad 3 Strijd: militaire voorbereiding
De voorbereiding luidt dat Ja’aqov “indien ‘Esav het ene leger mocht overvallen en verslaan, dan is er redding voor het overblijvende leger ” Zijn strategie was dat het ene kamp tussen ‘Esav en het andere kamp met mannen, dienstmaagden en vee op te stellen. Dit kamp was een buffer tussen ‘Esav en het andere kamp (zijn vrouwen en kinderen samen) om ze tegen ‘Esav te beschermen (Abarbanel). …wehajah hamchaneh haĝisj’ar liflejtah… dan zal er voor het overblijvende leger redding zijn… RaMBaN leert ons dat Ja’aqov’s strategie een parallel vormde voor de toekomst van Israël. In het ene land worden Joden uitgeroeid, maar in het andere land komen zij er beter van af zodat de natie altijd blijft bestaan.

Ad 1 gebed
vers 11 Qatnetie mikol hachasadiem oemikol ha’emet… ik bent te gering voor al Jouw weldaden en al Jouw trouw…. M.a.w. Ja’aqovs verdiensten (die aanspraak maakten voor beloning) ijn verminderd door Hasjems weldaden en trouw. Daarom was Ja’aqov bang voor ‘Esav. Ook was hij bang dat hij zondig was geweest en de bescherming van Hasjem niet (meer) verdiende. Dit geeft aan dat ook rechtvaardigen gestraft kunnen worden omdat zij niet al hun potentie hebben gebruikt. Misschien kon Ja’qov groter worden dan hij al was. De Tora draagt niet op méér te studeren, maar dat jij je wendt tot de Tora, dat je de Tora UITVOERT. Als daarin faalt, is dat hetzelfde alsof je niet hebt gestudeerd (Wajjikra/Lev. 26:3, 15). Het is volgens R’Moshe Feinstein voor iedere Jood een uitdaging zijn gehele potentie te benutten!

Ad 2 Geschenken
Ja’aqov liet zijn goede wil zien en schonk ‘Esav geschenken om de wraak te temperen. Dit staat ook in teken van de toekomst van Jisrael. Wanneer de Joden te zwak waren om hun vijanden te verslaan, schonken zij luxe cadeaus zodat de hebzucht van de vijand hun wraak compenseerde waardoor hun wraak getemperd werd. Ze werden dus gekalmeerd.

Radak leert dat Hasjem niet naar Ja’aqov kwam om hierin te voorzien omdat ook een rechtvaardige rationele voorbereidingen moet treffen!

Paar opmerkelijke punten die een van onze rabbijnen in zijn sjioer met ons besprak:
Ondanks Bereesjiet de grootste boek van de Tora is, kment het slechts 3 mitswes:

1. de man moet zich voortplanten (deze mitswe geldt - hoe gek dit lijkt te klinken - niet voor de vrouw

2. brit mila (besnijdenis) en

3. verbod op het eten van en bepaald deel van een rund (de verwrongen spier)

Rachel's graf is de eerste graf die met een grafsteen werd voorzien. Er zijn hiervoor 3 redenen:

1. herkenning van haar graf

2. de kohaniem wisten dan dat daar een graf lag

3. de ballingen die langs de weg haar graf als troost ervaren, want Rachel beweent hen (Hasjem zei: "Voor jou Rachel, zal Ik Jisrael naar haar plek terugbrengen". Zoals er staat geschreven: ‘Een stem wordt in Ramah gehoord, geweeklaag en bitter wenen gehoord. Rachel weent voor haar kinderen; zij weigert om voor haar kinderen getroost te worden, omdat zij er niet zijn. Zo zegt Hasjem: weerhoud je van het wenen en jouw ogen van tranen; want jouw werk, zegt Hasjem, wordt beloond; en zij zullen uit het land van de vijand terugkomen. En er is hoop voor jouw toekomst, zegt Hasjem, en jouw kinderen zullen binnen hun eigen grens terugkeren. Jermijahoe 31:14-16. )

Ja'aqov en Esaw groeiden als tweeling op en uiteindelijk kregen zij ruzie om de zegen van Jitschak. Toen is Ja'aqov bij Lavan gaan wonen. Toen Eaw vroeg wat hij al die tijd gedaan had, zei hij: ''iem ĝartie Lavan...ik heb bij Lavan gewoont. Dit is opmerkelijk, want ĝartie heeft de getalswaarde van 613 (gimmel/3-reesj/200-taf/400-joed/10), maar er zat een boodschap achter zijn antwoord.

De Midrasj vertelt dat Ja' aqov met de opmerking 'iem lavan gartie' eigenlijk bedoelde: ondanks Lavan wreed was en mij heeft opgelicht, heb ik me toch aan de 613 mitswes gehouden'. Chofets Chaim leert dat ondanks Ja'aqov toch dit bescheiden heeft bedoeld omdat hij van mening was dat zijn inzet voor het doen van de 613 mitswes in zijn ogen lang niet met zo'n overtuiging is uitgevoerd dan met dezelfde overtuiging Lavan en Esaw hun slechte daden ten uitvoer brengen. Goede mensen hebben vaal lang niet zo'n drive als slechte mensen. Goede mensen zijn vaak lakser en slechte mensen lopen over van enthousiasme ' iem lavan gartie.

Jalkoet Sjemonie leert dat Esaws kus een beet was in plaats van een kus. Want er staat wejisjqehoe...en kuste hem