Wol en linnen: sjatnez
In Parasja Kiddoesjiem wordt het ons verboden sjatnez te dragen.
Waarom lezen wij in deze Parasja dat het de priesters wel is toegestaan en wat is hiervan de reden?
Vs. 28:1 lezen wij dat Mosje [in deze Parasja wordt zijn naam niet genoemd en daarom wordt er in 2e persoonsvorm gesproken ipv van de 3e] van Hasjem de opdracht kreeg Ahron en zijn zonen apart van het volk te zetten: lechahano...[om] Mij te dienen (kahano - Mij te dienen - heeft dezelfde stamletters als kohen--->door het woordje 'le' wordt de kaf een chaf, maar is en blijft dezelfde medeklinker).
Hoe werden zij van de rest van het volk apart gezet? Door 'hen' (Aharon en zijn zonen) naar 'jou' (Mosje) toe te trekken. Mosje was een Tsaddiek. Door je naar een Tsaddiek te kleven, lift je mee op zijn hoge spirituele niveau.
Vervolgens zegt Hasjem in vs. 3 weer 'lechahano'...'om Mij te dienen'. Hiermee bedoelde Hasjem dat de reeds apart gezette Aharon en zijn zonen getransformeerd dienen te worden middels hun kleding!
Wanneer je op een bruiloft komt, kijkt iedereen naar de bruid. Zij moet de mooiste zijn. Zij is uniek door haar bruidskleding. Sterker nog: bruidskleding is een zichtbaar onderscheid van culturen. Een Nederlandse bruidsjurk ziet er anders uit dan een traditionele Chinese bruidsjurk, etc.
RaMBaN legt uit dat het onderscheid tussen Aharon en zijn zonen en de rest van het volk benadrukt werd door de kleding. Zonder de kleding waren zij geen kohaniem, maar gewoon levieten. Stel dat zij zonder hun kleding met de juiste intenties en volgens de door Hasjem gegeven handelingen hun priesterdienst in de Misjkan zouden uitvoeren, zou de dienst onwettig verklaard worden. In de Misjneh Tora (Hfst 8 Avodah Hal. 11) zegt RaMBaM dat een kohen ook 'off duty' zijn priesterkleding mag dragen, wanneer hij dat leuk zou vinden, behalve zijn avnet, zijn hele lange ceintuur die hij onder de efod boven zijn taille droeg. Deze was sjatnez! Dat is in de regel niet kosjer! Dat staat namelijk gelijk aan een ezel met een os laten ploegen, een cheeseburger eten, maar ook meerdere soorten zaden door elkaar planten. Als een priester in zijn priesterkleding buiten de avodah rond zou lopen mét zijn avnet, dan zou hij als straf gegeseld moeten worden. Waarom?
Een bodybuilder doet met het liften van zware gewichten een brede riem om. Dat is de belangrijkste onderdeel van zijn workout. De belangrijkste onderdeel van de priesterkleding was de avnet, dat 32 amos lang was, dat overeenkomt met de numerieke waarde van hart; lev. Hoe kan zoiets niet kosjers het belangrijkste onderdeel zijn? Waarom mag bijvoorbeeld de tsitsiet ook sjatnez zijn?
Wanneer je sjatnez draagt om een mitswe uit te voeren, maak je door de mitswe iets onkosjer kosjer. Wanneer een priester dienst doet, voert hij een mistwe uit. Zijn avnet wordt kosjer. Echter wanneer hij klaar is met de dienst, wordt de avnet door zijn sjatnez onkosjer en mag hij deze niet dragen.
RaMBaN legt uit dat dit door de principe positieve geboden (je zult...) 'overruled' de negatieve geboden (je zult niet...). Tsitsjiet dragen is een mitswe wat je de hele dag doet. De mitswe is als het ware een equalizer. Echter bestaat er geen mitswe voor het ploegen met een os en ezel of het zaaien van gemengde zaden. Echter wordt het wel een mitswe om een cheeseburger te eten wanneer op sterven na dood bent van de honger. Buiten afgoderij, overspel en moord mag de Tora je niet tot de dood brengen (Joma 85B).
Wat is de reden dat wij niet mogen mengen? De Tora maakt onderscheid tussen schepsels en deze dienen niet gemengd te worden (Bachaya). Bachaya zegt dat Hasjem de schepsels liminéhèm... naar hun soort schiep (Bereesjiet 1:11-12). Hij maakte duidelijk onderscheid. Wanneer je een hond zou kruisen met een hert, dan impliceer je door dit nieuwe dier dat Hasjem de wereld niet goed heeft geschapen en dat jij als scheppertje het wel beter kan, chas wesjalom, door de schepping te manipuleren. Daarom, zo legt Bachaya verder uit, mag een ezel en os niet samen ploegen. Na een lange intensieve werkdag kunnen zij doodmoe in de stal handelingen verrichten die onkosjer zijn.
De dieren apart naar hun soort ploegen is heilig. Sjatnez in je kleding nakijken is heilig. Kasjroet is heilig, want Joden zijn heilig doordat zij apart zijn gezet van andere volkeren. Heilig betekent dus in dit verband 'apart zetten' of 'onderscheiden' ipv 'volmaakt' zijn. Wij onderscheiden ons met de rest van de wereld door mitswes te doen en het doen van die mitswes, vormen wij één geheel, één volk!
Bachaya leert dat ook de Kabbalah een uitleg geeft op gebied van sjatnez. De Kaballah leert dat het verbod op sjatnez onder de choekiem, irrationele geboden, valt. Echter de Kabbalah geeft wel inzicht. Zoals je wereldse zaken moet scheiden, moet dat op het spirituele gebied eveneens. Wanneer je een ezel en een os laat ploegen, heeft dit in de spirituele wereld een uitwerking en niet zo'n klein beetje ook! Voor álles wat leeft heeft Hasjem een engel aangesteld, ja voor zelfs de groei van ieder grassprietje! Zoals we weten zijn engelen alleen in staat om één taak uit te voeren. Wanneer je gaat mengen, dus bv een ezel met een os laat ploegen, meng je de taken van de engelen die betrokken zijn met deze dieren. Hierdoor ontstaat spirituele kernsmelting. Je mengt zowel de taken als de engelen onder elkaar! Hier komt een duister energie vrij waardoor je een spirituele verbranding veroorzaakt.
Bachaya leert ook dat dit exact is gebeurd met de gebeurtenis van Qain en Hevel. Hevel offerde een schaap en dat doet denken aan wol, wat inherent staat met chesed. Dit symboliseert water en is gerelateerd aan engel Gavri'el.
Qain offerde eerst. Hij offerde mipri ha'adamah...vrucht van de bodem. Bachaya leert dat dit linnen was! De offer van Qain symboliseerde vuur, dat weer gerelateerd is met engel Micha'el. Twee werelden werden vermengd, wat wanneer de intenties goed waren geweest niet erg geweest zou zijn (zoals de Tempeldienst van een priester die een sjatnez avnet droeg). Echter Qain's inetties waren slecht. De taken en wezen van Gavir'el en Micha'el vormden een chaos. We hoeven niet uit te wijden wat er na die twee offers met Hevel gebeurde.
Hasjem maakt vrede in de hoge sferen (Ijov 25:2). In de Hemel maakt de onderscheid zoals hierboven uitvoerig beschreven niets uit. Door deze vrede, die Hij tot stand zal laten komen door de Mosjiach, komt er vrede op aarde. Dan zal de scheiding niet meer bestaan.
|