Joseef bij Potifar
Toch had Joseef als slaaf succes! Nadat de broers hun werk hadden gedaan en van overtuigd waren dat Joseef's droom over zijn koningschap nooit in vervulling zou gaan, waren de feiten wel dat waar Joseef zich ook begaf, hij leiding had. Zo had Joseef leiding over het huishouden van Potifar, maar ook in de gevangenis en uiteindelijk over heel Egypte, waardoor zijn gehele familie voor hem bogen!
Kie 'im-halechem... behalve het brood... (Vs. 39:6) Rasji leert ons dat 'het brood' een verwijzing naar zijn vrouw was. Maw: Potifar vertrouwde alles aan Joseef toe, behalve zijn vrouw. De Toer interpreteert het letterlijk dat Potifar, ondanks hij Joseef alles toevertrouwde, zelf verantwoordelijk wilde zijn voor zijn eten.
Nu was Joseef erg mooi om te zien, waardoor volgens RaMBaN de vrouw van Potifar Joseef wilde verleiden. Rasji voegt nav de Midrasj er aan toe dat Joseef ijdel werd en zijn haar begon te krullen! Hasjem zei: "Jouw vader rouwt om jou en jij krult jouw haar? Ik zal de beer (Potifars vrouw) tegen je opzetten!" wajma'en-waj...maar hij weigerde onvermurwbaar... Het bijwoord 'onvermurwbaar' geeft aan dat de weigering van Joseef constant, categorische en definitief was.
Haamek Dawar leert dat de Tora geen reden gaf waarom hij haar weigerde dan dat zijn inzicht van goed en kwaad helder was. Ondertussen probeerde Joseef haar te overtuigen te stoppen met haar avances en pesterijen. Maar het was wel van belang dat hij haar niet kwaad zou maken, omdat zij hem kwaad kon doen. Daarnaast had het geen zin om een Egyptische edelvrouw enkel en alleen vanuit de Joodse religie te overtuigen dat het fout was wat zij probeerde. Vandaar dat hij erop gooide dat hij loyaal wilde zijn aan zijn baas. Hij gaf aan dat hij hem erg dankbaar was, en dat zijn baas - haar man - hem vertrouwde en hem goed behandelde. Opbouwend eindigde hij zijn pleidooi dat hij niet tegen G'd wilde zondigen. En dat staat nog eens apart van de zonde tegen haar man (Mizrachi).
kedabrah 'el-joseef...zoals zij tegen Joseef sprak...ze probeerde hem op iedere mogelijke wijzen te verleiden, met woorden en daden, met dreigementen, met vernederingen en fysieke aanvallen.
Maar dan... wajihie kehajom hazeh...toen was een gelegen dag... (Vs. 11) Het was schijnbaar een belangrijke dag, een feestdag waarneer iedereen naar de hun tempel ging, maar Potifars vrouw deed alsof ze ziek was en bleef thuis. Zij redeneerde dat ze nooit zo'n uitgelezen dag had om Joseef te verleiden kehajom hazeh.
...la'asot mela'chto...om zijn werk te doen... Talmoed Sotah 36b leert dat Joseefs weerstand afnam en het werk waarvoor hij langskwam om te doen was om op haar avances in te gaan. Maar toen zag hij het gezicht van zijn vader, zeggende dat wanneer hij met de vrouw van Potifar samen zou zijn, zijn naam het niet meer waard zou zijn om op de chosjen van de Kohen Hagadol zou komen. Met deze wetenschap dat hij geen onderdeel van het fundament van het Joodse volk meer zou zijn, weerstond hij Portifars vrouw wederom.
(Vs. 19)...wajichar 'afo...zijn wode laaide op... en Potifar kon Joseef makkelijk doden, maar dat deed hij niet, omdat:
-
Hasjem beschermde Joseef
-
Potifar gaf veel om Joseef
-
Potifar vertrouwde Joseef nog steeds, waardoor hij eigenlijk aan het verhaal van zijn vrouw twijfelde
(Ibn. Ezra; RaMBaN). Ondertussen leert Jalkoet dat Asenath, Potifars dochter, zwoer dat Joseef onschuldig was en vertelde dat haar moeder Joseef wilde verleiden.
...wajiqach 'adonej joseef 'otto...toen nam Joseefs baas hem (mee)... Omdat Potifar zijn vrouw niet geloofde, heeft hij Joseef zelf naar de gevangenis gebracht (Abarbanel). Hij legde Joseef uit dat ondanks hij onschuldig was, zou hij wel gestraft worden, omdat mensen over zijn vrouw zouden zeggen dat zij hem systematisch ontrouw was en dat Potifar haar gedrag zou negeren als hij niet in aktie gekomen zou zijn. Hij zou dan wel eens niet de vader van haar kinderen kunnen zijn (Midrasj, Jefeh Toar)
Hasjem heeft besloten dat Joseef tien jaar in het gevangenis moest zitten, een jaar voor iedere broer over wie hij bij zijn vader heeft gelasterd heeft (Vs. 37:2). Vervolgens heeft Hasjem nog twee jaar eraan toegevoegd omdat hij meer vertrouwen in de Schenker en de Bakker had gesteld dan in Hasjem (40:14, 41:1; Seder Olam; Tanchoema).
Maar Joseef nam zijn straf rustig op en bleef in Hasjem vertrouwen, waardoor hij ook in de gevangenis naar omstandigheden een goede tijd doorbracht. Hij kreeg autoriteit over de andere gevangen en was geliefd bij zowel de gevangenen als bij de bewakers, waardoor hijzelf nooit bewaakt werd. Want Hasjem beschermde hem waardoor iedereen in zijn onschuld geloofde (Targoem Jonasan).
Ondanks Jehoeda zijn status als leidend figuur door het verkoop van Joseef verloor, concludeert Rasji onder aan de streep dat zowel Tamar als de vrouw van Potifar goede bedoelingen met hun daden hadden om mee te mogen werken aan de oprichting van de Joodse families die samen het volk Israel zouden vormen. Potifars vrouw had namelijk middels astrologie vernomen dat zij bestemd was stammoeder van de kinderen van Joseef te worden. Maar wat zij niet zeker wist was of zij of haar dochter deze kinderen zouden krijgen. Maar omdat Asenath Joseef heeft beschermd, mocht zij later met Joseef trouwen en Efrajiem en Menasje baren.
|