17 Niesan 5784 | 25 april 2024
Artikelen
Jodendom in praktijk     Hasjkafa     Feest- en Gedenkdagen     Samenleving     Geschiedenis     Antisemitisme     IsraĆ«l     Media     Publicisten     
Roddel
Publicatiedatum: donderdag 09 februari 2006 Auteur: Hoor Israel | 3.838 keer gelezen
Lasjon Hara [kwaadsprekerij], Ahavat Israel [naaste liefde], [Im]moraliteit, Moessar [ethiek] »

Er zijn twee mitswot in Tora die gaan over onbehoorlijk spreken: „Je zult niet rondgaan onder je volk als een roddelaar" (Lev. 19:16), en „Je zult een ander geen kwaad doen" (Lev. 25:17), hetgeen traditioneel wordt opgevat als iemand kwaad doen, door over hem te praten.

Roddel is in feite alles wat we over iemand anders vertellen. Het Hebreeuwse woord voor roddel is rachiloet , dat is afgeleid van een woord (RaCHaL) dat leuren of venten betekent. Het idee daarachter is, dat een roddelaar vergelijkbaar is met een koopman. Zijn koopwaar is zijn roddelverhalen. Hij handelt in informatie, in plaats van in goederen. Wij leven in het „Informatie-tijdperk", waar het product „informatie" dagelijks in de media ge- en misbruikt wordt. Maar we zien dat het niets nieuws is en dat het al in Tora genoemd wordt.

Men overtreedt deze mitswa als men over een ander persoon praat, zelfs al is het waar, zelfs al is het niet negatief, zelfs al is het niet geheim, zelfs al schaadt het niemand, zelfs al zou de persoon waarover het gaat, het misschien desgevraagd ook verteld hebben, dan nog is het roddel en verboden! Er wordt gezegd dat roddelen tot bloedvergieten kan komen. Daarom zijn de volgende woorden van Tora: „Je zult niet stil zijn als het bloed van je naaste vergoten wordt." Het verhaal van Do'eg de Edomiet (I Samuel 21-22) is daar een duidelijk voorbeeld van. Do'eg zag dat Achimelech de Kohen Gadol aan David brood en een zwaard gaf, een volledig onschuldige handeling, die bedoeld was om een lid van Sjaoels hofhouding te helpen. Do'eg vertelde dat aan Sjaoel. Do'eg vertelde een volledig waar verhaal, niet negatief, geen geheim en Achimelech zou Sjaoel precies hetzelfde verteld hebben, wanneer hem daarnaar gevraagd zou worden (in feite deed hij dat ook later). Maar Sjaoel begreep uit dit verhaal dat Achimelech David steunde in zijn rebellie tegen Sja'oel en hij slachtte vervolgens alle kohaniem van Nob af.

Degene die luistert naar roddel is nog erger dan degene die het vertelt, want men kan met roddel geen kwaad doen als er niemand naar luistert. Daarom wordt er gezegd dat lasjon ha-ra drie mensen doodt, degene die het spreekt, degene die er naar luistert en degene over wie het gaat.

Volgens de Joodse wet wordt alles als geheim beschouwd, tenzij iemand expliciet zegt dat het geopenbaard mag worden. Daarom zul je kunnen opmerken dat in Tora G-d steeds tegen Mosjé zegt: „Spreek tegen de Israëlieten en zeg hen...": Als G-d dat niet expliciet tegen Mosjé gezegd had, zou het Mosjé verboden zijn de woorden van G-d te herhalen. Er bestaat geen tijdslimiet op geheimen. De Talmoed vertelt van een Tora-student die een geheim na 22 jaar onthult, en die daarop onmiddellijk uit het leerhuis werd verbannen.

De ernstigste van deze roddelverhalen is lasjon ha-ra [letterlijk: de kwade tong]. Dit is iemand in diskrediet brengen door negatieve dingen over hem te vertellen, zelfs al zijn deze negatieve dingen waar. De Talmoed vergelijkt dit met de drie ernstigste misdaden die een mens kan begaan: moord, afgoderij en incest. Wanneer men voor de keuze staat om een van deze drie misdaden te begaan of om zijn eigen leven op te geven (de Hemel beware ons daarvoor), dat moet men zijn eigen leven daarvoor opofferen. De Talmoed zegt dat lasjon ha-ra even erg is als alle drie deze misdaden samen, want het kan een van de drie, of zelfs alledrie deze misdaden ten gevolge hebben.

Het is verboden om zelfs maar iets negatiefs over iemand te suggereren. Het is ook verboden om voor de grap iets negatiefs over iemand te zeggen. Het wordt ook als een „schaduw" van lasjon ha-ra beschouwd, als men iets positiefs over iemand vertelt, in aanwezigheid van zijn vijand (of iemand die een hekel aan hem heeft), want dat zal zijn vijand aansporen om iets negatiefs te antwoorden over die persoon, om je tegen te spreken. Daarom moet men ook geen positieve dingen over iemand vertellen, want toehoorders zijn altijd geneigd daar iets negatiefs tegenover te stellen. Men hoort nu eenmaal liever negatieve kritiek over iemand anders, dan iets positiefs.!

Iemand die lastertaal over iemand spreekt, spreekt motsei sjeem ra. Dat doet men als men valse negatieve verhalen over iemand vertelt. Dit wordt beschouwd als het laagste van het laagste.

Het wordt in het algemeen niet als een zonde beschouwd om iets te herhalen dat in het bijzijn van drie personen verteld werd door de betrokkene zelf. Want dan heeft hij het zelf reeds „openbaar" gemaakt. Maar dit geldt niet als in aanwezigheid van drie personen over iemand anders geroddeld wordt. Dan mag men het zeker niet verder vertellen. En ook als men het van de betrokkene zelf in aanwezigheid van drie personen gehoord heeft, moet men het niet verder vertellen, wanneer duidelijk is, dat het roddelverhaal daarmee verder verspreid wordt.

Pagina index:
Copyright © 2006 Jodendom Online
 
 
Contact Zoeken Noachieden Online Beheer
 
Copyright © 2024 Jodendom Online. Alle rechten voorbehouden.