| Hoe maken we kiddoesj vrijdagavond? |
| Publicatiedatum: zaterdag 12 oktober 2019 |
Auteur: Opperrabbijn R. Evers | 1.472 keer gelezen |
|
|
| Opperrabbijn R. Evers, Sjabbat, Minhagiem [Gewoonten en Gebruiken] » |
|
|
 In vajechoeloe getuigen wij van het feit, dat Hakadosj Baroech Hoe (G’d) de wereld in zes dagen schiep en op vrijdagavond stopte met scheppen.
Vajechoeloe is belangrijk omdat wij door het uitspreken van vajechoeloe a.h.w. partner worden van Hakadosj Baroech Hoe in ma’asee Bereesjiet – in de Schepping.
Als je vajechoeloe om welke reden dan ook vrijdagavond voor het eten vergeten bent, kun je dit tijdens de maaltijd inhalen. Indien mogelijk moet men vajechoeloe dan uitspreken over een beker wijn. Omdat vajechoeloe een getuigenis is, is het goed om dit met z’n tweeen uit te spreken omdat een getuigenis pas echt een getuigenis is als men met z’n tweeen getuigt (voor een Bet Din, een joodse rechtbank bijvoorbeeld).
In feite zeggen we vrijdagavond drie maal vajechoeloe: tijdens het vrijdagavondgebed (ma’ariev), na ma’ariev en bij de kiddoesj.
Verschillende zaken bij het uitspreken van de kiddoesj
Sommige mensen hebben de minhag om voor kiddoesj handen te wassen. Dit was een minhag (gewoonte) in Frankfort. De kiddoesj wordt niet gezien als onderbreking tussen het handenwassen en het eten van brood omdat men zonder kiddoesj niet kan eten. Kiddoesj is dus a.h.w. onmisbaar voor de maaltijd en heet daarom geen hefseek (onderbreking). Dit is de mening van Rabbi Mosje Isserles (de auteur van de Asjkenazische minhag).
Rabbi Joseef Karo (de auteur van de Sefardische minhag) meent echter dat het juister is om eerst kiddoesj te maken en pas daarna hamotsie omdat hij het uitspreken van de kiddoesj als een hefseek (onderbreking) ziet.
In noodgeval – wanneer men bijvoorbeeld erg veel mensen aan tafel heeft – kunnen ook mensen die de gewoonte hebben pas handen te wassen na de kiddoesj toch handen wassen voor de kiddoesj als het handenwassen na de kiddoesj tot te veel oponthoud (hefseek) leidt. In principe moet iedereen echter zijn eigen minhag (gewoonte) volgen. Gasten die een andere minhag (gewoonte) hebben dan de gastheer wordt aangeraden de minhag van de gastheer te volgen.
Opvallend is dat de Misjna Beroera – die zelf asjkenazisch was - paskent (beslist) dat men in principe de mening van Rabbi Joseef Karo – die een sefardi was - moet volgen.
Ik werd een keer gevraagd welke minhag (gewoonte) beter is: om te staan bij de kiddoesj of om bij de kiddoesj te zitten. Sefardiem staan meestal bij de kiddoesj omdat Rabbi Joseef Karo dit zo voorschrijft. De reden hiervoor is dat vajechoeloe een getuigenis vormt voor het feit dat Hakadosj Baroech Hoe de wereld in zes dagen geschapen heeft en op de zevende dag – die vrijdagavond begint – rustte. Een getuigenis zegt men staande voor een Bet Din, een joodse rechtbank.
De asjkenazische minhag volgt de mening van Rabbi Mosje Isserles, die meent dat men reeds in sjoel getuigd heeft over het feit dat Hakadosj Baroech Hoe de wereld in zes dagen geschapen heeft. Zitten bij kiddoesj is meer ‘kevi’oet’ dwz. hoort meer bij de maaltijd van vrijdagavond.
|
|
|